Echt leiderschap: Persoonlijk leiderschap én Regie
Het is van belang om als leidinggevende autonoom te blijven handelen en je tegelijkertijd onderdeel te weten van een groter geheel. Mijn trainingen zijn daarom gericht op Persoonlijk leiderschap én Regie in complex krachtenveld.
Persoonlijk leiderschap
Je neemt jezelf mee in je rol als leidinggevende: je talenten, je gevoel van zingeving, je waarden, je intuïtie. En de manier waarop je bent gevormd door je afkomst en opvoeding, je opleiding, en je werkervaring. Iedereen bouwt in het leven gewoontepatronen op omdat ze nuttig zijn, maar die later overbodig kunnen worden of zelfs tegen je kunnen gaan werken. Persoonlijk leiderschap betekent dat je zowel inzicht hebt in deze (ineffectieve) gedragspatronen als ook in je eigen kracht én kwetsbaarheid. Je creëert meer bewegingsruimte en eigenheid voor jezelf als je je bewust bent van oude, ineffectieve patronen en die geleidelijk weet los te laten.
Oude gedragspatronen kunnen aanvoelen als een tweede natuur. Ze hebben je iets van waarde gebracht en kunnen je ook als een harnas kluisteren. In mijn trainingen laat ik deelnemers ervaren hoe het is om los van patronen meer vanuit hun eigenheid te werken. Dat voelt aanvankelijk soms onwennig. Toch biedt het veel meer bewegingsruimte en interactiemogelijkheden. Vanuit de eigen natuur houd je eenvoudig voeling met je vermogens én je kwetsbaarheid. Kun je makkelijker op een constructieve manier in contact blijven met jezelf én de ander. Dan ervaar je bij jezelf en in balans te zijn.
Binnen mijn trainingen focus ik op het verhogen van het zelfbewustzijn. Ik stel vragen als: Wat speelt er nu precies? Wat gebeurt er van binnen bij je? Wat breng je daarvan naar buiten en hoe? We staan stil bij dieperliggende overtuigingen, en intenties: waarom doe ik wat ik doe? Én bij vragen als wat is mijn verantwoordelijkheid, waar sta ik voor, wat zijn mijn drijfveren en talenten? Hoe kan ik mezelf effectief inzetten en tegelijkertijd op een gezonde manier met mezelf omgaan?
Ik nodig uit om innerlijke signalen waar te nemen, en te verwoorden en daar in relatie tot jezelf of de ander iets mee te doen. De meest krachtige interventies komen immers van binnenuit. Het is wezenlijk dat deelnemers zoeken naar eigen taal, een eigen manier vinden om met voor hen nieuwe of lastig situaties om te gaan. Door nieuw gedrag uit te proberen en tegelijkertijd dicht bij zichzelf te blijven, ontwikkelen deelnemers nieuwe duurzame gedragsscenario’s.
In veel trainingen is persoonlijk leiderschap dan ook een onderdeel van de training.
Regie in complex krachtenveld
Een leidinggevende wil waarde toevoegen. Ook in een tijd waarin iedereen zich moet verhouden tot grillige ontwikkelingen in de wereld en een polariserende maatschappij. De leidinggevende is afhankelijk van verschillende stakeholders, die verschillende, soms concurrerende, belangen uitdragen. Dat geldt zowel binnen het privaat als het publieke domein.
Effectief leiderschap vraagt om openheid én stevigheid. Openheid voor de belangen en waarden van anderen en stevigheid in relatie tot de eigen positie. Het gaat erom autonoom te blijven handelen en tegelijkertijd het speelveld te blijven overzien en in verbinding te blijven met de spelers in het veld. Dat krachtenveld is immers voortdurend in beweging.
Leidinggeven betekent in de spanning staan tussen: wat moet en wat kan. Tussen het verlangen waarde toe te willen voegen en te onderkennen: wat ‘gewoon gebeurt’ en waarop je geen invloed hebt. Het is laveren tussen maakbaarheid en broosheid. Tussen sturing geven en iets organisch laten ontstaan. Als je je bewust ben van die spanning kun je bewust de afweging maken tussen sturen of juist los te laten. Tussen volhardend te zijn of mee te bewegen.
Leidinggevenden werken met stakeholders, interne en externe partners, in wisselende rollen samen aan waardecreatie voor de langere termijn. Ieder hun plek nemend. Als leider word je geconfronteerd met meerstemmigheid: een grote diversiteit aan beelden, belangen en meningen. Wil je waarde toevoegen, dan moet er ruimte zijn voor onderzoek en verwondering. Je moet stil staan bij de vraag: hoe verenigen we verschillende belangen en paradigma’s. Het gaat erom de fase van zoeken, van niet-weten te erkennen. Je wil een oplossing of een perspectief en verduurt dat je deze nog niet hebt. Moeilijkheid wordt mogelijkheid, als je ruimte geeft aan het zoekproces en intensive reflectie.
Een hoog complexe omgeving vraagt om leidinggevenden met een hoge maturiteit: het vermogen om onderdeel te zijn van een groter geheel, zonder daarbij de eigen autonomie te verliezen. Het gaat om het vermogen samenhang te zien én sturing te geven. Maturiteit is ontwikkelbaar, en hangt nauw samen met Persoonlijk Leiderschap. Hoe groter het zelfinzicht en zelfbewustzijn, hoe groter het vermogen de ander en de omgeving echt te zien. En daarmee het vermogen af te kunnen stemmen op het grotere geheel en duurzame oplossingen te genereren.
In een dynamisch en complex krachtenveld, moet een leidinggevende op zichzelf kunnen terugvallen en bij zichzelf te rade gaan. Om antwoorden te vinden op vragen als: wat speelt er nu écht, wat gebeurt er met mij en ons, doe ik de goede dingen, waar wil en moet ik sturing aan geven, welke spelers ga ik betrekken?
In het hart van de paradox
De leidinggevende in een complexe organisatie integreert paradoxen:
- Werkt autonoom en vanuit wederzijdse afhankelijkheid
- Is ontvankelijk, authentiek en zich bewust van zijn rol
- Creëert verbondenheid en breekt af wat niet meer werkt
- Geeft uiting aan innerlijke signalen
- Staat stil om vooruit te komen
- Is zich bewust van zijn plek en macht én werkt vanuit gelijkwaardigheid
- Verenigt bezieling en zakelijkheid
- Neemt de volle verantwoordelijkheid voor de hier-en-nu situatie, met het oog op de toekomst.
